Hoe vieren Tukkers Oud & Nieuw?

Dit is hoe Tukkers Oald & Nij vieren!

Een apart slag volk: Tukkers. Iedereen die wel eens in het oosten van Overijssel is geweest, heeft het kunnen ervaren: in Twente woont een apart slag volk. Niet dat zij zich ook maar iets aantrekken van die typering: ze zijn er juist trots op. Eigenzinnig, trots en soms wat tegendraads. Nuchtere gasten met droge humor. Een beetje stug, maar altijd gastvrij. Bedoelen we niet dat het best apart is?

‘Doe maar normaal, dan doet u al gek genoeg.’ Het is de lijfspreuk van de Tukker. Een echte Tukker houdt het waarschijnlijk bij ‘Doe normoal’, want een man of vrouw van veel woorden is hij/zij niet. En als een Tukker iets zegt, doet hij dat in zijn eigen dialect: het Twents. Stamp er voor vertrek naar Twente een paar woordjes Nedersaksisch in en u zit gebeiteld. Tukkers zijn namelijk onmeunig trots op hun taal en cultuur.

Nog iets waar Tukkers trots op zijn: tradities. Zo zullen Tukkers rondom Oud & Nieuw niet schromen om een paar oude melkbussen om te toveren tot ware knalkanonnen, carbid schieten is volksport nummer één op oudejaarsdag. En terwijl de jongeren en iets minder jongeren druk doende in het weiland zijn, worden in de keuken Knieperkes gebakken. Nog zo’n Twentse traditie. Immers, nog voordat het hip & happening was om te eten ‘as locals do’, waren Tukkers al gek op hun eigen streekgerechten en traditionele baksels.  We vertellen u graag wat meer over de tradities rondom Oud en Nieuw in Twente.

Wat de jongen eert, hebt de oalen ear leerd.*
*Jong geleerd is oud gedaan.

Carbid schieten

Met veel kabaal het oudejaar uitluiden is een eeuwenoude traditie. Op veel plekken in Twente wordt er – naast het afsteken van vuurwerk – ook met carbid geschoten. Vaak gebeurt dit met stalen melkbussen in een afgelegen weiland. Maar waar komt de traditie van carbidschieten vandaan?

Ook dit gebruik stamt waarschijnlijk al uit de Germaanse tijd: de tijd vóór het christendom waarin goden als Wodan en Donar geëerd werden terwijl kwade geesten geweerd moesten worden. Dat gebeurde – vooral in de winter – met veel vuur en harde knallen. Het joelfeest werd gehouden als de dagen het kortst waren en de nachten het langst. Carbid bestond toen natuurlijk nog niet. Het werd pas rond 1900 uitgevonden en gebruikt als fietsverlichting. Tijdens de hongerwinter van 1944-1945 werden carbidlampen zelfs ook binnenshuis gebruikt.

In de verte zie je ze vaak al staan. Een groepje mensen rondom een spannende opstelling in een weiland. De knal is een kwestie van geduld. Want het is best een klus. Carbid is een chemische verbinding van calcium en koolstof. Bij het schieten worden er vrij grote stukken in een melkbus gedaan. Door er water aan toe te voegen ontstaat een gas. Als je – bij de juiste hoeveelheid gas – een vuurtje bij de opening in de melkbus brengt, knalt de deksel een eind weg. De knal kan oplopen tot wel 110 decibel.

Tegenwoordig hebben de harde knallen weinig meer met boze geesten te maken. Het is nu vooral een gezellig samenzijn en soms zelfs een sport: wat is de juiste verhouding carbid en water? Hoe krijg je de hardste knal en hoe ver komt de plastic bal? Die laatste vervangt inmiddels – om veiligheidsredenen – de melkbusdeksel.

Rondgang van de Nachtwacht in Ootmarsum

Ieder jaar in de nacht van 31 december op 1 januari doet een nachtwacht zijn ronde door het stadje Ootmarsum. Rond kwart voor twaalf ’s nachts komt hij op de Markt aan, waar zich dan altijd een flink aantal mensen verzameld hebben. Tegen twaalf uur verstomt het vuurwerk. De nachtwacht loopt naar het midden van het plein. Hij draait zijn ratel rond en roept luid: ‘Twaalf heit de klok.’ De menigte op de Markt antwoordt: ‘De klok heit twaalf.’ Daarop zet de Nachtwacht het lied ‘Komt, burgers, komt’ in. Er wordt massaal meegezongen. Vervolgens wenst iedereen elkaar völ heil en zèègn. Hierna maakt de nachtwacht zijn rondgang door het centrum van Ootmarsum. Hij wordt begeleid door een groot deel van de aanwezigen op het plein. Onderweg haken nog veel inwoners aan. Tijdens de rondgang wordt op dertien plekken gestopt. Op deze plaatsen stond vroeger een stadslantaarn. Bij iedere stop worden drie coupletten van het rondgangerslied gezongen. De tocht eindigt na een klein uur, om 0.50 uur, op het Kerkplein. De nachtwacht wordt dan op een stoel gezet en voor een ‘driewerf hoera’ hoog geheven. Er wordt een borrel gedronken op het nieuwe jaar.

Twents Knieperkes

Het wafelijzer sist al, de koekjes zijn in de maak. Een echte traditie rondom oudejaarsdag is het bakken van kniepertjes. Iedereen heeft zo z’n eigen recept.
Mijn recept is als volgt:

Benodigdheden
1 pond suiker (500 gram)
2 eieren
2 ons boter (200 gram)
1 pond bloem (500 gram)
2 theelepels kaneel
2 theelepels anijszaad
Ongeveer 150 milliliter water

Bereidingswijze

• Smelt de suiker in heet water (bij voorkeur in een klein kopje)
• Smelt de boter in een steelpan
• Zeef de bloem boven een beslagkom
• Vervolgens doe je alle ingrediënten op de bloem in de beslagkom
• Mix het mengsel tot een glad geheel
• Als het beslag te dik blijft, kun je nog wat water of melk toevoegen
• Laat tijdens het bakken het beslag op een warme plek staan, anders dikt het teveel in
• Verwarm het wafelijzer voor
• Vergeet het ijzer niet in te vetten met een klontje boter
• Voor één rolletje doe je een juslepel beslag op het ijzer en daarna druk je het ijzer dicht
• Bak het goudbruin
• Neem het wafeltje uit het ijzer, leg dit op een houten plank en rol direct om een houten stokje (uiteinde van een pollepel kan natuurlijk ook)
• Laat de rolletjes goed afkoelen

Slagroom erin en eet smakelijk!

Van ’t Oal in Nij Vier’n

Dus u begrijpt, Marcel, Hans, Niels, Patrick, maar ook Cheryl, Nicole en Sabine hebben het druk tijdens Oud en Nieuw. Druk met al deze tradities, maar ook druk met zoveel mogelijk kwalitatieve tijd doorbrengen met hun vrienden, naasten en geliefden. Daarom sluiten wij op 31 december 2023 en verwelkomen we u graag weer in het nieuwe jaar!

Good goan!

Terug naar overzicht

Wenst u meer informatie of heeft u een vraag?

Neem dan contact op met onze receptiemedewerkers via 0541 551 567 of mail naar info@kruisselt.nl

Neem contact op